Web-specific art. Het World Wide Web als artistiek medium (1997)

spinster . writing . web-specific art. het world wide web als artistiek medium

Introductie

Inleiding

Hoofdstuk 1
Internet en het World Wide Web

A. Internet

B. World Wide Web

Hoofdstuk 2
Theoretisch kader

A. Mediatheorie

B. Postmodernisme

Inleiding

C. Digitale esthetica

Inleiding

Hoofdstuk 3
Webprojecten

A. Virtuele galerijen

B. "Real life" instituten

C. Autonome initiatieven

Inleiding

D. Wedstrijden

E. Net.art

Inleiding

F. Conclusie

"Geografie" van instituten

Hoofdstuk 4
Medium, inhoud en thematiek

A. Medium en inhoud

B. Thematiek

Inleiding

C. Conclusie

Positionering van webkunst

Besluit

Een algemene conclusie...

Bibliografie

A. Gedrukte bronnen

Gedrukt bronnenmateriaal

B. Online bronnen

Hoofdstuk 3
Webprojecten

E. Net.art

1. Nettime

De Nettime-mailinglist(231) ontstond in 1995 op de Biënnale van Venetië uit een kleine groep theoretici en kunstenaars rond Geert Lovink (Amsterdam) en Pit Schultz (Berlijn); een aantal artiesten uit Moskou en Oost-Europa werden in de discussies betrokken, mede als gevolg van speciale initiatieven vanuit het Rotterdamse V2, Instituut voor Instabiele Media, om de Internet- en kunstscène in Oost-Europa te ondersteunen(232). Ljubljana werd met ljudmila (Ljubljana Digital Media Lab)(233) de derde stad waarrond de Nettime-gemeenschap zich ontwikkelde.

Nettime profileert zich als een gesloten en gemodereerde mailing list over netkritiek. De introductietekst luidt als volgt:

<nettime> is not only a mailing list, but an attempt to formulate an international, networked discourse, that is either promoting the dominant euforia (in order to sell some product), nor to continue with the cynical pessimism, spread by journalists and intellectuals working in the 'old' media, who can still make general statements without any deeper knowledge on the specific communication aspects of the so-called 'new' media. We intend to bring out books, readers and floppies and web sites in various languages, so that the 'immanent' net critique will not only circulate within the internet, but can also be read by people who are not on-line.(234)

Sinds het begin van 1996 heeft Nettime een viertal gedrukte readers (ZKP-readers: "Zentral Kommittee Proceedings", een ironische verwijzing naar het communistische jargon) uitgebracht met een verzameling van de belangrijkste teksten(235). Daarnaast worden regelmatig meetings georganiseerd. Nettime is een "no-budget"-project: niemand van de auteurs wordt betaald, ook de moderatoren niet, en de lezers (tegelijkertijd auteurs) krijgen de teksten gratis toegezonden - op die manier is de lijst een kleinschalig initiatief dat het utopische potentieel van het Internet realiseert, door een "gift economy" in de praktijk te brengen en een gemeenschap op te bouwen over lands- en cultuurgrenzen heen.(236)

De Nettime-gemeenschap tracht een geldig alternatief te formuleren voor de liberale, uit Silicon Valley in Californië afkomstige consumptie-ideologie die onder meer door het gezaghebbend Internet-tijdschrift Wired(237) gepropageerd wordt(238). Nettime hanteert hierbij een strategie van hoogstaande discussie gecombineerd met artistieke projecten met een activistisch trekje. Pit Schultz, kunstenaar en moderator van de Engelstalige Nettime-lijst:

From different sides, Geert and I have an interest in working with the dynamic of the aesthetic contra the political field. There are many fault lines and frontiers. One of them seems to the art system which still has some kind of Alleinherrschaftsanspruch in the symbolic cultural field. This changes through new media and even if new media will not make the term 'Art' obsolete, there is something about the paradox between media and art or media art that I find deeply problematic. Both have components of totalatarian systems of representation. There is the chance that new media creates channels to redirect the flow of power. That's what nettime is made for. An experimental place for (re)mixes, something I missed for a very long time. Never perfect and always 'in becoming', but not explicit, not descriptive but performative, and pragmatic.(239)

Een goed voorbeeld van een initiatief dat mee in de schoot van Nettime ontwikkeld werd en er duidelijk de ideologie van meedraagt, is het name.space-project van Paul Garrin(240), een vorm van kritische subversiviteit die dicht bij het artistieke aanleunt.

Vóór het ontwikkelen van name.space was de naamgeving van Internetservers (Domain Name System of DNS) een gecentraliseerde instelling die berustte bij Network Solutions Inc., een dochteronderneming van SAIC (Science Applications International Corp.), waarvan het kader bestaat uit voormalige US-militairen die hun vroegere vaardigheden in de praktijk omzetten met de bedoeling winst te maken; Network Solutions bezat het DNS-monopolie en rekende 100$ aan voor naamregistraties.

Paul Garrin bestudeerde de logistiek van DNS en kwam tot de conclusie dat de limieten eraan artificieel in stand gehouden werden om het aanbod te beperken en controle te vergemakkelijken. Hij ontwikkelde zijn eigen name.space-systeem, een intranet binnen het Internet dat een alternatief systeem van naamgeving biedt:

Name.space is part of the internet. It is also the future of the named.address structure of the internet. As an independent tactical network, it is a system which will create an economic basis for free media to remain on line without corporate or institutional regulation or censorship. The goal of name.space is to buy as much bandwidth and processor power as possible to insure that there is always a home for free media and alternative voices and visions on the ever changing internet.(241)

Over de artistieke component van het project zegt Paul Garrin:

Control media and you control the public. Free media is a threat to control. As an artist, one strives to discover an effective means of working in any medium--and when that medium is a mass medium, the key is to establish and sustain visibility. If there is no support system to guarantee reliable distribution, the work disappears.

One of the main concerns in my work has been the notion of the public vs. the private.

Territory. Security. Privacy.

And the way that "the media" manages the perception of the public.(242)

<< >>

Nettime. 1997. http://www.desk.nl/~nettime/index.html
"V2_East." V2. 1997. http://www.v2.nl/east/
Ljubljana Digital Media Lab. 1997. http://www.ljudmila.org/
Nettime Archive. 1997. http://www.factory.org/nettime/
ZKP4, de recentste Nettime-uitgave, werd op 10 000 exemplaren gedrukt en wordt gratis verdeeld op uiteenlopende manifestaties.
Medosch, Armin. "Nettime oder die Kunst der Diskussion." Telepolis. 23 januari 1997. http://www.heise.de/tp/deutsch/inhalt/te/1107/1.html
Wired. 1997. http://www.hotwired.com/ is de online-versie van het tijdschrift.
Zie Barbrook, Richard. "Die kalifornische Ideologie." Telepolis. 5 februari 1997. http://www.heise.de/tp/deutsch/inhalt/te/1007/1.html
Mute [mute@easynet.co.uk]. "mute/Nettime q&a." 3 februari 1997. Nettime. http://www.factory.org/nettime/. Deze tekst omvat een interview van Mute (een kleinschalig Londens tijdschrift rond nieuwe media en kunst) met Pit Schultz.
Name.space. 1997. http://www.namespace.autono.net/
MediaFilter [mf@mediafilter.org]. "Pit Schultz Interview with Paul Garrin." 13 juni 1997. Nettime. http://www.factory.org/nettime/. Het name.space kreeg heel wat kritiek te verduren, zie hiervoor o.a. Bosma, Josephine [jesis@xs4all.nl]. "Rop Gongrijp interview: Namespace." 12 januari 1997. Nettime. http://www.factory.org/nettime/
MediaFilter [mf@mediafilter.org]. Op. cit.